W języku niemieckim rzeczowniki poprzedzone są rodzajnikami (Artikel). Rodzajnik określa rodzaj, liczbę i przypadek rzeczownika. Wyróżniamy rodzajnik określony (der bestimmte Artikel), nieokreślony (der unbestimmte Artikel) oraz tzw. rodzajnik zerowy (der Nullartikel), czyli opuszczenie rodzajnika.
Rodzajnik określony stosowany jest w odniesieniu do konkretnych, znanych nam ludzi, przedmiotów, miejsc:
die Schwester meiner Mutter
siostra mojej mamy
der grüne Wagen
zielony samochód
(ten zielony, a nie ten czerwony)
das Haus neben dem Rathaus
dom obok ratusza
(jest tylko jeden ratusz i jeden dom koło ratusza, więc wiadomo o który chodzi).
Rodzajniki nieokreślone stoją przed rzeczownikami, które nie są bliżej zdefiniowane, o których mówi się po raz pierwszy:
Ein Mann steigt aus dem Bus aus.
(Jakiś) mężczyzna wysiada z autobusu.
Ich brauche eine Tasche.
Potrzebuję
(jakiejś) torby.
Oberstdorf ist ein Städtchen im Süden Deutschlands.
Oberstdorf to miasteczko na południu Niemiec
(jedno z wielu).
Rodzajniki przyjmują następujące formy:
| Rodzajnik określony
der bestimmte Artikel |
Rodzajnik nieokreślony
der unbestimmte Artikel |
|
Liczba
pojedyncza
Singular |
Rodzaj męski
Maskulinum |
der |
ein |
| Rodzaj żeński
Femininum |
die |
eine |
| Rodzaj nijaki
Neutrum |
das |
ein |
Liczba mnoga
Plural |
Wszystkie rodzaje |
die |
- |
Rodzajnik nieokreślony nie występuje w liczbie mnogiej. Rodzajniki, tak jak rzeczowniki, podlegają deklinacji. Wzory odmiany podajemy w rozdziale dotyczącym rzeczownika.
Rodzajników nie używamy przed imionami i nazwiskami (z wyjątkiem mowy potocznej), przed nazwami państw (oprócz kilku nazw krajów), nazwami miast i części świata, przed rzeczownikami materiałowymi i rzeczownikami oznaczającymi zawód lub funkcję:
Peter geht in die Schule.
Piotr idzie do szkoły.
Hast du Mayer gesehen.
Czy widziałeś Mayera?
Ich wohne in Polen.
Mieszkam w Polsce.
In Köln befindet sich ein großer Dom.
W Kolonii znajduje się olbrzymia katedra.
Sie kommt aus Asien.
Ona pochodzi z Azji.
Der Ring ist aus Gold.
Ten pierścionek jest ze złota.
Er ist Mechaniker.
On jest mechanikiem.